Wat deed deze germanist het comfort van een zekere job inruilen voor een carrière ten dienste van mens, milieu & maatschappij, strijdend voor een betere wereld? Het grootschalige dierenleed in de eerste plaats. Daar kon de jonge Leenaert niet bij, nog altijd niet trouwens. De legbatterijen met tienduizenden kippen dicht opeen. De stallen met varkens die het daglicht niet mogen zien. En alle dieren die worden gekweekt en zo snel mogelijk weer gedood, om op te eten. Wij mensen zijn in staat voor een alternatief te kiezen. Dàt was de belangrijkste motivatie voor zijn levenskeuze.

4 redenen om dierlijke voeding af te zweren


Tobias Leenaert ziet vier goede redenen om te stoppen met dierlijke voeding, en hij geeft ons enkele voorbeelden.

Ten eerste: het is beter voor het milieu en het klimaat. Dierlijke landbouw veroorzaakt een groot deel van het stikstofprobleem. 14,5% van alle uitstoot van broeikasgassen komt van kweekdieren. Maar er is ook de grootschalige ontbossing, nodig om die dieren te kunnen voederen. En samen daarmee het verlies aan biodiversiteit in grote delen van de wereld. 77% van alle landbouwgrond is er voor het vee en de voeding ervan.”

Ten tweede: het is rechtvaardiger. Elke dag sterven in de wereld duizenden mensen van de honger. Honderden miljoenen mensen geraken niet aan voldoende voedsel. Maar intussen is er wél genoeg eten voor ongeveer 75 miljard kweekdieren per jaar. We gebruiken er een oppervlakte voor ter grootte van Afrika en Zuid-Amerika samen. Dat kan dus wél. Maar 8 miljard mensen eten geven lukt ons niet. Voor veganistische voeding heb je veel minder oppervlakte nodig dan voor dierlijke. We weten dat we makkelijk 10 miljard mensen plantaardig zouden kunnen voeden. Daarin zit een structurele oplossing die alle mensen ten goede komt, overal in de wereld, ongeacht hun rang of stand.“

Elke dag sterven in de wereld duizenden mensen van de honger. Maar intussen is er wél genoeg eten voor ongeveer 75 miljard kweekdieren.
Tobias Leenaert

Ten derde: het is gezonder. Op plekken waar mensen veel ouder worden dan elders, wordt ook veel minder vlees gegeten. Het risico op chronische welvaartsziekten zoals hart- en vaatproblemen, sommige kankers, diabetes en overgewicht vergroot met een hoge consumptie van dierlijke producten. Dat heeft gevolgen. In Duitsland bijvoorbeeld becijferde men dat 30% van de medische kosten die welvaartsziekten veroorzaken, zou te wijten zijn aan de overdreven consumptie van vlees. Ook de pandemieën van de laatste jaren vinden vaak hun oorsprong in de manier waarop we omgaan met de dieren. Industriële veeteelt verhoogt het risico op een uitbraak, doordat de dieren er heel dicht op elkaar zitten.”

Ten vierde: het is diervriendelijker. Dieren versneld kweken om ze zo rap mogelijk weer te doden en op te eten, is vreselijk. Het zijn levende wezens, met gevoelens, angsten ook. Als er een alternatief is om je te voeden, dan wil je hen dat toch niet aandoen? Ik ben ook geen voorstander van insecten als voedselbron. Zoals sprinkhanen, of krekels. En als ze voelen, dan doden we heel wat méér dieren, gewoon omdat insecten zo klein zijn in vergelijking met varkens of koeien. De beste keuze is sowieso: overstappen op een menu met andere lekkernijen, er zijn er meer dan genoeg.”

Vegan wint snel terrein

Tobias Leenaert, medeoprichter ProVeg International


Vleesvervangers hebben momenteel maar 0,7% marktaandeel in de hele reguliere en alternatieve ‘vlees’industrie. Dat is weinig, maar toch: het gaat steeds sneller de goede kant op. Met nu ook dalende prijzen voor de vervangproducten. Niet alleen het consumentengedrag verandert snel, maar ook overheden en investeerders staan almaar meer achter de alternatieven. Deze drie veranderingen vallen extra op:

1. Stijgend bewustzijn bij het publiek. Tobias Leenaert: “Vegetarisch en veganistisch leven krijgt steeds meer aandacht. Ook via massamedia. Denk bijvoorbeeld aan het populaire The Game Changers op Netflix, dat samen met wetenschappers en atleten nagaat welk voedingspatroon het best is voor onze prestaties en gezondheid. Ook bekende intellectuelen zoals Yuval Noah Harari, auteur van Sapiens, a brief history of humankind helpen mee aan dit bewustzijnsproces. Er circuleert steeds meer informatie, die ons doet nadenken én veranderen. Ook een interessante vaststelling: we zien een sterke interesse voor diervriendelijke voeding onder 5 tot 16-jarigen. Volgens een onderzoek van de BBC is 21% van hen al vegetariër of veganist, en 36% wil het worden. Die generatie is onze toekomst. Dat voorspelt veel goeds.”

2. Meer steun vanuit de overheid. “Als het grote publiek steeds meer kiest voor plantaardige en andere alternatieven, vergroot ook de druk op de overheid om mee in het bad te stappen. En dat is belangrijk, want overheidsmaatregelen hebben een grotere impact dan individuele acties. Waardoor de transitie nog meer versnelt. Denk bijvoorbeeld aan de Gentse Feesten, waar de ‘alternatieve’ eetkramen een veel lager standgeld betalen dan de klassieke. Maar ook op een grotere schaal is er wat aan de gang, tot op het niveau van de Verenigde Naties. Denemarken zal bijvoorbeeld de komende jaren 168 miljoen euro besteden (of 1,25 miljard Deense kronen) aan de plantaardige transitie.”

3. Meer investeringen in alternatieven. “Nu het inzicht en het enthousiasme bij het publiek en de overheden toeneemt, kiezen ook investeerders volop voor het diervriendelijke kamp. Kleine start-ups, maar ook grotere groepen zoeken naarstig naar levensvatbare alternatieven. Er zijn drie grote ontwikkelingen aan de gang:
•    plant-based industry: hier maakt men de grootste en meest zichtbare vooruitgang. We evolueerden van eeuwenoude vleesvervangers als  als seitan en ‘vooral linzen en kikkererwten’ uit de veganistische beginjaren naar nieuwe, smakelijke producten die niet meer te onderscheiden zijn van het origineel, vlees dus. De jarenlange ervaring én veel onderzoek werpen hun vruchten af.
•    cultivated meat: dat is kweekvlees, dus gekweekt uit cellen die oorspronkelijk van dieren afkomstig zijn. Maar bij de productie komt er geen dier meer aan te pas. In de hele wereld zijn een tachtigtal bedrijven hiermee bezig. Dit kan een grote game changer worden. Want het resultaat is ‘echt vlees’, maar zonder het minste dierenleed.
•    fermentatie: vertrekkend van fermentatieprocessen die allang bestaan, is men in onder andere in universiteiten op zoek naar nieuwe productieprocessen om op grote schaal zeer efficiënt eiwitten te produceren. Met de bedoeling onze impact op de aarde gevoelig te verminderen, bij eenzelfde voedingswaarde.”

Wie wil dan nog zoveel dieren doden?


Kortom: er staat ons nog heel wat te wachten, de evolutie gaat sneller en sneller. De keuzemogelijkheden nemen met rasse schreden toe. Je kan uiteraard blijven kiezen voor een klassieke, volledig plantaardige voeding. Dat helpt de wereld al geweldig goed vooruit, dankzij een sterk verminderde ecologische voetafdruk. Maar er komen ook meer en meer alternatieven op de markt. Als er zoveel keuzemogelijkheden zijn, wie wil dan nog zoveel dieren doden en er onnoemelijk veel landbouwgrond voor opofferen?
 

Tobias Leenaert is de oprichter van EVA vzw, de mede-oprichter van ProVeg International (waarin EVA ook opgaat, als ProVeg Belgium), auteur van onder andere How to create a vegan world (vertaald in twaalf talen, zopas ook in het Nederlands met als titel Naar een vegan wereld), blogger via The Vegan Strategist en een internationale spreker over alle aspecten van plantaardig eten.