Sinds de oorlog in Oekraïne is er veel aandacht voor een bepaald onderdeel van de energietransitie: de transitie van de manier waarop we ons verwarmen of korter: de warmtetransitie. "Sinds de energiecrisis als gevolg van de oorlog beseft elk huishouden in Europa wat de ware prijs is van onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Hoe pijnlijk ook, de hoge prijzen zijn een unieke kans om zo snel mogelijk af te stappen van gas en andere fossiele warmtebronnen."

Triodos Bank en Triodos IM zijn nauw betrokken bij de energietransitie, met speciale duurzame fondsen gericht op de financiering van duurzame energie. Triodos Bank investeerde als pionier in wind en zonne-energie en versnelde met die investeringen de technologische innovaties. Inmiddels behoren die hernieuwbare alternatieven voor fossiele brandstoffen tot zeer gangbare energiebronnen die zich volop bewezen hebben.

Als investment manager ziet Kay van der Kooi eenzelfde rol weggelegd voor de fondsen van Triodos IM bij de enorme uitdaging om de warmtetransitie tot een succes te maken. “Bij de energietransitie heb je het over complexe materie, die lange tijd voor veel mensen heel abstract bleef. Alles draaide rond zonne- of windparken, het stroomnet en het sluiten van kolencentrales. Een beetje ver van ons bed. Nu de Europese Unie zich in een energiecrisis bevindt, wordt pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk we in ons dagelijks leven zijn van elektriciteit, gas en olie. Het is plots heel tastbaar: elk huishouden ziet dat terug in de energierekening.’

Dit alles maakt dat vrijwel niemand meer twijfelt aan nut en noodzaak, maar ook urgentie, van de energietransitie. Dat inzicht omzetten naar de praktijk vergt specifieke kennis over het energievraagstuk en waar investeringen de meeste impact hebben, meent van der Kooi. “We kunnen als investeerders een groot verschil maken.”

Opschalen en besparen

De energietransitie gaat over drie hoofdzaken: elektriciteit, warmte en mobiliteit. Duurzame elektriciteit opwekken is geen issue meer, daar is alleen de snelheid waarmee we groeien een uitdaging. Belangrijke volgende stap is dan een flexibel en betrouwbaar netwerk, en daar spelen megabatterijen een belangrijke rol. Een urgente volgende stap in de energietransitie is de warmtetransitie. Van der Kooi: “De warmtetransitie speelt een sleutelrol bij het welslagen van de energietransitie.”

Warmtepompen zijn een ideale oplossing.

De hoge stookkosten en dure elektriciteit betekenen een aanslag op ieders portemonnee. “De gestegen energieprijzen leggen een sociale ongelijkheid bloot tussen diegenen die zich verduurzaming en elektrificatie van woningen en auto’s kunnen veroorloven en anderen die moeite hebben om de energierekening te betalen." Met simpelweg vervangen van gas door elektriciteit ben je er niet, legt de Investment Manager uit. Om de 1.200 m³ gas die een gemiddeld huishouden jaarlijks verbruikt, te vervangen door elektrische boilers of verwarming, heb je grofweg 12.000 kWh stroom nodig. “Dan vermenigvuldigt de energierekening.” Warmtepompen zijn een ideale oplossing omdat ze zoveel efficiënter zijn dan elektrische boilers. “Er ontstaat een heel ander plaatje”, zegt Van der Kooi.

Duurzame verwarmingsoplossingen

Triodos IM investeert al decennia in bedrijven die de warmtevraag beantwoorden met warmtepompen en de exploitatie daarvan. Soms gaat het om collectieve projecten, vaak ook om individuele. De uitdagingen zijn groot, want het woningpatrimonium is in handen van particulieren, sociale huisvestingsmaatschappijen en verhuurbedrijven. Uiteenlopende bouwstijlen en isolatiewaarden zorgen voor extra complexiteit.

Grote kansen in Europa

Sinds 2019 mag in Nederland nieuwbouw niet meer worden aangesloten op gas. Vanaf 2025 wil Vlaanderen dat verbieden. In Duitsland zit strengere regelgeving in de pijplijn en ook in het Verenigd Koninkrijk raakt gas uit de gratie. ‘Daarom zien we in Europa grote kansen om voortvarend werk te maken van de warmtetransitie, al verschilt het heel erg per land hoe ver men daarmee is en hoe kansrijk investeringen zijn.’   

De nuchtere cijfers wijzen uit dat er een enorme uitdaging ligt. België alleen al telt rond de 7 miljoen woningen. ‘Er moet heel wat gebeuren om die allemaal van fossiele brandstof af te krijgen. Enerzijds zijn de uitdagingen immens, anderzijds is de markt heel groot.’ Door hun langdurige betrokkenheid hebben de fondsen goed zicht op bedrijven die in die Europese transitie een rol van betekenis kunnen spelen en voldoen aan de voorwaarden die Triodos stelt.

Zowel juridische als technische knowhow en een goed zicht op de markt voor warmtepompen en bedrijven die oplossingen bieden, maken volgens Van der Kooi deel uit van de puzzel. ‘Wij hebben de afgelopen tien jaar door onze betrokkenheid veel kennis opgedaan in verschillende Europese landen. En wij hebben goede banden met innovatieve bedrijven met een duurzaam en sociaal businessmodel, die in de Europese transitie een rol van betekenis kunnen spelen.’ Een voorbeeld daarvan is Klimaatgarant, dat voor de stad Amsterdam woningen ontwikkelt met zeer goede energieprestaties door toepassing van warmterecuperatie en warmtepompen. Wie warmtepompen zegt, zegt ook hernieuwbare energie én de opslag ervan. Triodos IM investeert dan ook in tal van windenergieprojecten, zonnepanelenparken en superbatterijen.