De urgentie is meer dan duidelijk

Vlak voor COP27 werd een stortvloed aan onderzoek gepubliceerd om de noodzaak aan te tonen van intensivering en snelle uitvoering van plannen om de klimaatverandering te vertragen of te stoppen, de zogenaamde mitigatie: 

De resultaten van COP27

In wezen ging het op COP27 om vijf belangrijke resultaatsgebieden. Voor de meeste daarvan is de vooruitgang gering.

  • De opwarming beperken
    Een belangrijke doelstelling voor COP27 was het versterken van de vorig jaar in Glasgow gedane toezeggingen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. In Egypte zijn dergelijke toezeggingen echter niet gedaan, wat betekent dat we deze doelstelling van Parijs vaarwel kunnen zeggen. Of, in de woorden van Alok Sharma, COP26-voorzitter: "Ik zei in Glasgow dat de pols van 1,5°C zwak was. Helaas blijft de patiënt aan de beademing. We moeten trouwens zelf allemaal in de spiegel kijken en ons afvragen of we de afgelopen twee weken de uitdaging wel volledig zijn aangegaan." 
  • Verlies en schade compenseren
    Zoals verwacht was dit een van de felste strijdtonelen. De armere landen wilden meer compensatie, terwijl de rijkere landen de belofte uit 2015 om hen jaarlijks met 100 miljard dollar te financieren, nog moesten nakomen. Het goede nieuws is dat er een schadefonds komt. Het slechte nieuws is dat er nog geen geld in zit. Tegen 2030 zal er in totaal minstens 2,5 biljoen dollar nodig zijn.
  • De natuur beschermen
    Er is een sterk verband tussen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Hoewel dit het onderwerp is van de COP15 over biodiversiteit in december 2022, zou het helpen als er enig besef was van het belang hiervan. Alleen president Lula van Brazilië beloofde alles in het werk te stellen om het regenwoud te beschermen.
  • Gas en kolen uitfaseren
    Het is noodzakelijk dat in de (nabije) toekomst gas en kolen worden uitgefaseerd. De enige enigszins positieve noot hier is de toezegging van India.
  • Ons aan de situatie aanpassen
    Ons aanpassen aan de klimaatverandering zou plaatsvinden in de vorm van betere waterkeringen, zeeweringen, verplaatsing van gemeenschappen naar hoger gelegen gebieden en bescherming van weg- en spoorwegverbindingen tegen stormen en overstromingen. Op COP27 zijn enkele verbeteringen aan eerdere toezeggingen voorgesteld. En er zou overeenstemming kunnen worden bereikt over een verdubbeling van de middelen voor aanpassing. Wetenschappers waarschuwen echter opnieuw dat het niveau van de toegezegde financiering nog steeds veel lager ligt dan de investeringen die binnenkort nodig zullen zijn.

In alle eerlijkheid: zelfs met de lage verwachtingen stelde de top teleur. Zoals Frans Timmermans, hoofd klimaatbeleid van de EU, verklaarde: "Dit is het make-or-break-decennium, maar wat voor ons ligt is niet voldoende om een stap voorwaarts te zetten voor mens en planeet."

Niets doen houdt concreet in dat we nu en in de toekomst meer mensen laten sterven en lijden onder extreme weersomstandigheden. Dat we weigeren solidair te zijn met de armste mensen in de wereld. En dat we accepteren dat de ongelijkheid qua rijkdom ook de koolstofongelijkheid nog steeds doet toenemen.

Klimaatfinanciering versnellen

Het helpt niet om te wachten op regeringsmaatregelen. Zij spelen een zogenaamd chicken game: tussen het Noorden en het Zuiden, de huidige en de toekomstige generaties, en de haves en de have-nots. Maar ze vergeten in dit spel dat je op de rem moet trappen lang voordat je dicht bij het ravijn bent: de remweg van klimaatverandering is tientallen jaren.

Bij Triodos Bank hebben we onze belofte As One To Zero gedaan: we willen netto-nul-activiteiten financieren. Maar we willen dit ook doen zodat we samen met onze klanten zo snel mogelijk naar nul emissies  gaan. Overheidsbeleid – van koolstofbelastingen tot investeringen in infrastructuur voor hernieuwbare energie – zou die taak voor ons en onze klanten gemakkelijker maken. 

Een wereldwijde transformatie van een economie die sterk afhankelijk is van fossiele brandstoffen naar een koolstofarme economie zal naar verwachting investeringen vergen van ten minste 4 tot 6 biljoen dollar per jaar, een relatief klein (1,5%-2%) deel van de totale beheerde financiële activa, maar aanzienlijk (20%-28%) in termen van de jaarlijks toe te wijzen extra middelen. In het UNEP-verslag over de emissiekloof worden aanbevelingen gedaan om de klimaatfinanciering te versnellen. De financiering van fossiele brandstoffen stoppen is er een van. 

George Monbiot vat COP27 mooi samen in de Guardian:
"De regeringen van de rijke wereld kwamen op de conferentie in Egypte aan en zeiden 'het is nu of nooit'. Ze vertrokken met de woorden 'wat dacht je van nooit?'. We zeilen door elke doelstelling, rode lijn en beloofde terughoudendheid naar een toekomst waarin de mogelijkheid van ieders bestaan begint te slinken naar nul. Elk leven is een waanzinnig onwaarschijnlijk geschenk. Hoelang zullen we nog toekijken hoe onze regeringen het allemaal weggooien?"