Een sterk staaltje van repowering vinden we vlak over de grens terug, in de Nederlandse provincie Zeeland. Het Willem-Annapolder windpark is er actief sinds 2002, met tien turbines die groene energie opwekken voor meer dan 5.000 huishouden. Het is een joint venture van burgercoöperatie Zeeuwind, een lokale private investeerder en Triodos Investment Management (Triodos IM). 

Zeeuwind werd in de jaren tachtig opgericht door een groep Zeeuwen die zwaar tegen kernenergie was. “Maar alleen tegen iets zijn, zet natuurlijk geen zoden aan de dijk”, zegt Willemien de Jong, directeur van Zeeuwind. “Onze energiecoöperatie werd dan ook opgericht om een alternatief voor kernenergie te bieden: windenergie.”

Tegenwoordig is Zeeuwind (mede-) eigenaar van maar liefst 13 windparken in Zeeland, met in totaal 73 windturbines. Daarnaast realiseert de coöperatie zonneparken, helpt ze inwoners met de verduurzaming van hun woning en rolt ze mini-warmtenetten uit.

“Op het vlak van windenergie focussen we volledig op het herontwikkelen van de windparken die we al hebben, zodat ze klaar zijn voor de toekomst”

Willemien de Jong, directeur van Zeeuwind

Minder, slimmer, duurzamer

Door plaatsgebrek zit een nieuw windpark op een volledig nieuwe locatie er hoogstwaarschijnlijk niet meer in. Toch is er op het gebied van windenergie nog genoeg te doen, stelt Willemien: “Daar ligt de focus volledig op het herontwikkelen van de windparken die we al hebben, zodat ze klaar zijn voor de toekomst.”

De meeste windturbines die Zeeuwind in de jaren tachtig en negentig plaatste, zijn al vervangen door nieuwe, krachtigere exemplaren. Maar er staan ook nog een aantal van deze repowering-projecten op de agenda. De Jong: “Het begint inmiddels onze core-business te worden.”

Drie keer zoveel stroom

Sonja de Ruiter, fondsbeheerder bij Triodos IM

De herontwikkeling van Windpark Willem-Annapolder ging begin dit jaar van start. Op 9 januari werd de eerste paal geslagen voor de fundering van de vier nieuwe windmolens van Vestas, met elk een vermogen van 4,5 megawatt. Deze windturbines wekken met z’n vieren straks drie keer zoveel stroom als hun tien voorgangers, genoeg voor de elektriciteitsvoorziening van zo’n 35.000 huishoudens. De Jong: “De windmolens zijn ietsje groter, maar vooral een stuk efficiënter. Minder ruimtegebruik dus, maar veel meer energie.”

Ook voor investeringen zijn repowering projecten interessant, vertelt Sonja de Ruiter, fondsbeheerder bij Triodos IM: “De aansluiting op het net, doorgaans een grote kost, bestaat al, wat het rendement van het project ten goede komt.”

De voordelen van repowering

Repowering betekent (in een notendop) het vernieuwen van een windpark dat aan het einde van zijn levensduur zit. Of concreter: oude windmolens eruit, nieuwe windmolens erin. Dit heeft verschillende voordelen. Zo is (een deel van) de benodigde infrastructuur bijvoorbeeld al aanwezig, zoals de kabels die het windpark met het elektriciteitsnet verbinden. Dit is vaak een grote kostenpost bij de bouw van een nieuw windpark, die bij repowering-projecten daardoor deels niet nodig is. Daarnaast is het bestemmingsplan voor de locatie al geregeld en kan je in sommige gevallen weer bouwen op dezelfde funderingen. Al deze voordelen zorgen voor lagere kosten en een significant kortere bouwfase. Om je een idee te geven: de bouw van een nieuw windpark neemt al snel tien jaar in beslag. Een repowering-project kan binnen een jaar klaar zijn.

Nog een belangrijk voordeel: omdat de technologie niet stilstaat tijdens de levensduur van een windpark, zijn de nieuwe windturbines die er komen te staan een stuk krachtiger en efficiënter dan hun voorgangers. Het windpark dat Zeeuwind momenteel herontwikkelt, illustreert dat. De Jong: “In de Willem-Annapolder gaan we van tien naar vier windturbines, toch wekt het windpark straks veel meer duurzame energie op.”

Wieken recycleren

Repowering draait niet alleen om meer energie opwekken met minder turbines. Het gaat ook om recycleren en afval verminderen. Wat dus met de oude windmolens? Momenteel kan ongeveer 90 procent van een windmolen gerecycled worden, van het beton en staal tot de elektronica. De crux zit hem vooralsnog in de wieken. Die bestaan uit een combinatie van verschillende kunststoffen die met hars verlijmd zijn aan elkaar. Hierdoor zijn ze weliswaar stevig en relatief licht, maar het maakt de recycling ervan bijzonder ingewikkeld. De verschillende materialen in de bladen zijn namelijk bijna niet van elkaar te scheiden.

In het verleden lukte het nog niet altijd om de wieken te recyclen. Ze konden bijvoorbeeld wel een tweede leven krijgen als speeltuin. Maar er zijn alternatieven in zicht. Voor Willem-Annapolder hebben Zeeuwind en Triodos IM dan ook de ambitie om de oude windmolens voor de volle honderd 100 procent te recyclen. Oók de wieken.

“Gelukkig staat hier de techniek ook niet stil. En we zijn in gesprek met partijen die voorop lopen in deze specialistische vorm van recycling”, zegt De Jong. “Mijn circulaire hart zou er in ieder geval heel blij van worden.”

“Door te investeren in de nieuwe generatie windtechnologie, doen we meer dan enkel de infrastructuur updaten. We versterken ons engagement voor een duurzame toekomst en een circulaire economie,” besluit De Ruiter.